The Inner Frame by Mr. Nath

जेठ महिनाका उदेक लाग्दा दिनहरू थिए । बारि सम्याउने क्रममा लागेका गाँउलेहरू वेला वेलामा काेदालाे टेकाएर अाकाशतिर हेर्ने गर्दथे, अनि कम्मरमा बादिएकाे पटुकाकाे एक छेउलाइ दुबै हातले समाएर अनुहार भरिकाे  पसिना पुछेर फेरि एकसुरले खन्न थाल्दथे ।  सबैजसाे गाँउलेहरू असारे धानकाे बेर्ना छर्ने तयारीमा लागेकाे प्रस्ट हुन्थ्याे । गाँउभरिकाे सबैभन्दा फुर्सदिलाे व्यक्ति म नै थिए भन्दा फरक पदैनथ्याे, मसगं न खन्नकालागी बारि थियाे नपाल्नकालागी परिवार नै । त्याे सबै मैले अतिथमा छाडेर अाएकाे थिए मेरा कल्पनाहरूकाे अध्याराेमा मेराे पहुच भन्दा टाढा । गाँउमा मजतिकाे  फुर्सदिलाे एक मात्र अर्काे व्यक्ति हुनुहुन्थ्याे बिर्खमान् दाइ। त्याे दिन म उहाँकाे घरपुग्दा नाम्लाेभरि धान राखेर पिडिमा बसि हुक्का तान्दै हुनुहुन्थ्याे । मैले पुग्ने वितिक्कै काैतुहल भएर बिर्खमान् दाइलाइ धान केका लागी हाे भनेर साेधे । बिर्खमान् दाइले अलि भावुक हुदै भन्नु भाे गाैतमीलाइ विहे गरि अन्माएर याे घरमा ल्याउदाे दुइ अन्जुलि जति माइतकाे धान ल्याएकि थिइ । उनीले चार महिना जति त्याे पाेकाे शिरानमाथी नै राखिन्हाेला, जब त्याे...

२०६७ सालमा काठमाडौं पस्ने बेला जनसंख्या अहिले भन्दा थोरै थियो, ७६ साल आइपुग्दा मान्छेहरुको संख्या बढ्यो तर सुलभ शौचालय भने बढेनन् । सरकारले खुला ठाँउमा पिशाव गर्न निरुत्साहित गर्नकालागी भित्ता भित्तामा भगवान्को फोटो पनि टास्यो, ठुला ठुला अक्षरले चेतावनी पनि लेख्यो र खुला दिसापिशावमुक्त क्षेत्रपनि घोषणा ग¥यो तर सुलभ शौचालय भने बनाएन । घोषणा जेसुकै गरिएता पनि चेतावनी जेसुकै लेखिएता पनि जुनसुकै ठाँउमा जुनसुकै समयममा जोसुकै व्यक्तिलाई पिशाव लाग्नसक्छ । पिशाव लागेपछिको उपाय सबैको एउटै हुन्छ, फरक यति हो त्यो कहिले हाम्रो नियन्त्रणमा हुन्छ कहिले हुदैन । स्वास्थ्यकै दृष्ट्रिकोणले हेर्ने हो भनेपनि दैनिक रुपमा दुई लिटरसम्म पानी प्युनु पर्छ र स्वास्थ्य व्यक्तिले औसत रुपमा आधी लिटरजति पिशाव २४ घण्टामा फाल्नुपर्ने हुन्छ । यदि समय समयमा यसो नगर्ने हो भने मिर्गौला, मुत्रनली, मुत्रथैलीका समस्याहरु लगायतका अन्य स्वास्थ्य समस्याहरु देखिन सक्दछन् । तर के गर्नु त्यति हुदा हुदैपनि लाको बेलामा पिसाब गर्नपनि गाह्रो छ देशमा । केही समय अघिसम्म त घुम्ती शौचालयको उपलब्धताले वसन्तपुर लगायतका केही क्षेत्र...